Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere ABD’nin başkenti Washington’a gitti. Zirvenin önemli gündem maddelerinden biri Ukrayna’ya destek konusu olacak. Liderler, zirve kapsamındaki görüşmelerinin ardından ABD Başkanı Joe Biden ve eşi tarafından düzenlenecek resepsiyona katılacaklar. Ayrıca, Erdoğan’ın Gazze’deki katliamları NATO gündemine taşıyacağı öğrenildi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in başkanlığını üstleneceği zirvede, Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek. 1949’da 12 ülkenin Washington’da “Kuzey Atlantik Anlaşması”nı imzalamasıyla kurulan NATO’nun 75. yıl dönümünü kutlamak için liderler, “Andrew W. Mellon Oditoryumu”nda bir araya gelecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin NATO’nun misyonlarına ve harekatlarına en fazla katkı sağlayan ilk beş müttefikten biri olduğuna dikkati çekmişti. Tehditlerin çeşitlenerek arttığı bu dönemde ittifaka Türkiye’nin verdiği önemin açık olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ortak değerlerimizin samimiyet testinden geçmekte olduğu Gazze’de Filistin halkına yönelik süregiden katliamları gündeme taşıyacağız. Bu vahim tablo karşısında uluslararası camianın İsrail’i durdurmakta yetersiz kaldığını ve Filistin’de adil, kalıcı barış tesis edilmeden küresel vicdanın rahat bir nefes almasının mümkün olmayacağını vurgulayacağız. Bütün bu meseleleri en yüksek derecede gündeme getirirken, değerlendirmelerimizi müttefik devlet ve hükümet başkanlarıyla yapacağım ikili görüşmelerde de ele alacağım.” ifadelerini kullanmıştı.
Liderler, 10 Temmuz’da ise aile fotoğrafının ardından ilk oturumda, NATO’nun savunma ve caydırıcılık kabiliyetini geliştirmeye ilişkin konuları ele alacak. Zirvenin önemli gündem maddelerinden birini oluşturan Ukrayna’ya destek konusunun da ilk gün toplantılarında gündeme gelmesi bekleniyor.
Liderler, zirve kapsamındaki görüşmelerinin ardından ABD Başkanı Joe Biden ve eşi tarafından düzenlenecek resepsiyona katılacak. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken üye ülkelerin dışişleri bakanlarını, Savunma Bakanı Lloyd Austin ise savunma bakanlarını ayrı resepsiyonlarda ağırlayacak.
Zirvede Ukrayna’nın NATO’ya daha da yakınlaştırılması ve nihai üyeliğine “köprü” inşa edilmesi bekleniyor. Böylece Putin’e net bir mesaj gönderilecek. Rusya’nın 2014’te Kırım’ı yasa dışı ilhakının ardından kolektif savunma ve caydırıcılık kabiliyetini güçlendirmeye odaklanan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu konuya özel önem atfedecek. Müttefiklere kara, hava, deniz, uzay ve siber uzayda kolektif savunma taahhüt eden Nato, zirvede endüstriyel işbirliği ve üretimi artırmayı taahhüt edecek. Üye ülkeler aynı zamanda balistik füze savunma sistemini güçlendirmek için Polonya’da yeni bir üssün kurulmasına onay verecek.
Tehdit olarak ilk kez Çin’in 2019’da Londra’da düzenlediği liderler toplantısında radarına alan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu konuyu ele alacak. NATO Genel Sekreteri, Özellikle Asya-Pasifik’teki ortaklarla işbirliğini derinleştirmek için Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderlerini zirveye davet etti. İran, Çin ve Kuzey Kore’nin Rusya’yı desteklediğini söyleyen Stoltenberg, “otoriter aktörlere” karşı “dostlarla” daha yakın işbirliğinin önemini vurguladı. Bu çerçevede, zirvede Asya-Pasifik’teki NATO ortaklarıyla ilişkilerin genişletilmesi bekleniyor.
NATO’nun 75. Yılında Washington’da bir zirve düzenlemesi sembolik bir anlam taşıyor.50. Yaşını da Washington’da kutlayan NATO, en son ABD’de 2012’de zirve düzenlemişti. Ev sahibi ABD’de ise mevcut Başkan ve 2024 seçimlerinde demokratların başkan adayı Joe Biden’ın sağlık durumu, ana gündem maddesi olmaya devam ediyor. Zirve’de NATO’nun atacağı adımların yanı sıra, Biden’ın kritik toplantılarda sergileyeceği performans ve göreve devam edip etmeyeceği konuları, zirveye bir nevi gölge düşürüyor.
